Press "Enter" to skip to content

ចំណេះ​វិជ្ជា​ប្រពៃណី​​ជនជាតិ​ដើម​អាច​ជួយ​ទប់​ស្កាត់បម្រែ​បម្រួល​អាកាស​ធាតុ

RIPVN | របាយការណ៍​បម្រែ​បម្រួល​អាកាស​ធាតុ​របស់​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​ឆ្នាំ២០២១ ​បាន​ឲ្យ​ដឹង​ថា ​ពិភព​លោក​នឹង​មិន​អាច​សម្រេច​គោល​ដៅ​នៃ​កិច្ច​ព្រម​ព្រៀង​ទីក្រុងបារីស​ស្តី​ពី​ការ​ថែរក្សា​អាកាស​ធាតុ​បាន​ទេ ប្រសិន​​បើ​ប្រទេស​ជាសមាជិក​ទាំង​អស់​មិន​អាច​កាត់​បន្ថយ​ឧស្ម័ន​ផ្ទះ​កញ្ចក់​បាន​តាម​ការ​គ្រោង​ទុក​ ​។

​ភាព​ប្រែ​ប្រួល​ខ្លាំង​នៃ​អាកាស​ធាតុ​នា​ពេល​បច្ចុប្បន្ន​បាន​ផ្តល់​ផល​ប៉ះពាល់ និង​ការ​រំខាន​យ៉ាង​ច្រើន​ដល់​ការ​រស់​នៅ​របស់​មនុស្ស​គ្រប់​រូបក្នុង​សាកល​លោក ។​ ​

ជា​ការ​ពិត​ណាស់ ជន​ជាតិ​ដើម​ជា​ក្រុម​មនុស្ស​រស់​នៅ​ក្នុង​ព្រៃ ត្រូវ​បាន​គេ​ស្គាល់​ថា មាន​ការ​យល់​ដឹង​បាន​ស៊ី​ជម្រៅ​ពី​ដំណើរ​វិវត្តន៍​របស់​​ធម្មជាតិ​តាម​រយៈ​ចំណេះ​វិជ្ជា​ជន​ជាតិ​ដើម​ដែល​ជា​វប្បធម៌​ដ៏​ចំណាស់​របស់​ពួកគេ​ ។

ការ​ស្រាវ​ជ្រាវ​បាន​បង្ហាញ​ថា​​ ជនជាតិ​ដើម​មាន​ចំនួនត្រឹម​តែ ៥ ភាគ​រយ​នៃ​ប្រជាជន​សរុប​ក្នុង​ពិភព​លោក និង​បាន​កាន់​កាប់​ផ្ទៃ​ដី​ប្រហែល ២០ ភាគ​រយ​នៃ​ពិភព​លោក​ប៉ុណ្ណោះ ប៉ុន្តែ​ពួក​គេ​អាច​រក្សា​បាន​ដល់​ទៅ ៨០ ភាគ​រយ​នៃ​ជីវ​ចម្រុះ​ពិភព​លោក​ដោយ​ប្រើ​ចំណេះ​ដឹង​ប្រពៃណី​ពួកគេ ។

ច្រើន​សតវត្ស​កន្លង​ទៅ​នេះ គេ​បាន​រក​ឃើញ​ថា​ប្រព័ន្ធ​បរិស្ថាន​នៅ​ទឹក​ដី​ជនជាតិ​ដើម​គឺ​មិន​បានទទួល​​រង​ការ​បំផ្លិច​បំផ្លាញ​នោះ​ទេ ។

សហគមន៍​​ជន​ជាតិ​​ដើម​​ទាំង​​នោះ រស់​នៅ​តាម​បែប​ប្រពៃណី និង​ធ្វើ​ការ​​បត់​បែន​តាម​រដូវ​កាល​នៃ​អាកាសធាតុ​ដោយ​ប្រើ​វិធី​សាស្រ្ត​បុរាណ​ដើម្បី​​ធ្វើ​​ការ​​សង្កេត តាម​ដាន និង​វិនិឆ្ឆ័យ​ពី​ធម្មជាតិ​នៃ​ពិភព​លោក​បាន​យ៉ាង​ច្បាស់លាស់ ។

នៅ​ពេល​បម្រែ​បម្រួល​អាកាស​ធាតុ​បាន​ជះ​ឥទ្ធិពល និង​បង្ករ​គ្រោះ​ធម្មជាតិ​ជា​ច្រើន​ ចំណេះ​វិជ្ជា​នៃ​ជនជាតិ​ដើម​បានក្លាយជា​ប្រធាន​បទ​នាំ​មុខ​នៅ​ក្នុង​កិច្ច​ពិភាក្សាអន្តរជាតិ​​ដោយ​សារ​ចំណេះ​ដឹងទាំង​នេះ​មាន​ខ្លឹមសារ​​​ទូលំទូលាយអំពី​ធម្មជាតិ​នៃ​ពិភព​លោក ។

ជនជាតិ​ដើម ម៉ៅរី​ (Maori) នៅ​ញូ​ហ្សេ​ឡែន​ត្រូវ​បាន​គេ​ស្គាល់​ថា ជា​ជនជាតិ​ដើម​ដែល​ស្ទាត់​ជំនាញ​ មាន​ចំណេះ​ដឹង​ទូលំ​ទូលាយអំ​ពី​ប្រព័ន្ធ​បរិស្ថាន​ដោយ​ពួក​គេ​ធ្វើ​ការ​សង្កេត​មើល​ទី​តាំង​ភូមិ​សាស្រ្ត​តាម​បែប​បរិស្ថាន​វិទ្យា និង​តាម​ដាន​លំនាំ​ផ្លាស់​ប្តូរ​នៃ​ធម្មជាតិ​តាំង​ពី​រាប់​លាន​ឆ្នាំ​មុន ។

ទន្ទឺម​នឹង​នោះ ចំពោះ​កំណើន​ទឹក​នៅ​ទន្លេ​ប៉ារីងហ្គោ ប្រទេស​កេនយ៉ា ជន​ជាតិ​​ដើម​​នៅ​ទី​នោះ​បាន​បញ្ជាក់​ថា​ ការ​កើន​ឡើង​នេះ​គឺ​មាន​ជាប់​ទាក់​ទង​ទៅនឹងរឿងរ៉ាវ​ប្រវត្តិ​សាស្ត្រ​ឆ្នាំ​១៩២៤ ឆ្នាំ​១៩៥៦ និងឆ្នាំ​១៩៦២ ហើយ​កម្រិត​ទឹក​ទន្លេ​នេះ​នឹង​ត្រឡប់​មក​កាន់​សភាព​ដើម​វិញ​ដោយ​ផ្អែក​លើ​គោល​ការណ៍​មូលដ្ឋាន​នៃ​ចំណេះ​ដឹង​សហគមន៍​ពួកគេ ការ​សន្និដ្ឋាន​នេះ​មាន​ខ្លឹមសារ​ប្រហាក់​ប្រហែល​ទៅ​នឹង​ការ​វិភាគ​ភូមិ​សាស្ត្រ​របស់​អ្នក​ស្រាវ​ជ្រាវ​ក្នុង​តំបន់​នោះ​ផង​ដែរ ។

មិនតែប៉ុណ្ណោះ ក្នុង​ករណី​ភ្លើង​ឆេះ​ព្រៃ​នៅ​ប្រទេស​អូស្រ្តាលី​កាលពីដើមឆ្នាំ ២០២០ សហគមន៍​ជនជាតិ​ដើមនៅ​ទី​នោះ​អាច​គ្រប់គ្រងស្ថានការណ៍​ភ្លើង​ឆេះ​ព្រៃ​បាន​ដោយជោគជ័យ ដោយ​ប្រើ​ចំណេះ​ដឹង​ប្រពៃណី​ពួកគេ​ រី​ឯរដ្ឋាភិបាល​ប្រទេស​នេះ​ក៏​បាន​អនុម័ត​វិធាន​ការ​បង្រ្កាប​អគ្គីភ័យ​តាម​វិធី​សាស្ត្រ​ជនជាតិ​ដើម​ដើម្បី​ពន្លត់​ភ្លើង​ឆេះ​ព្រៃ​បាន​​ជោគជ័យ​ផង​ដែរ​ ។